ในอดีตที่ผ่านมากิจการในประเทศไทยหลายแห่ง มีการจัดหาผลประโยชน์ระยะยาวให้แก่พนักงานหลายรูปแบบ แต่ส่วนใหญ่จะมีลักษณะที่เป็นการให้ตามอายุงานของการทำงานโดยตรง เช่น เมื่อพนักงานปฎิบัติงานครบ 5 ปี 10 ปี จะให้ผลประโยชน์ในรูปของเงินรางวัล หรือ ของรางวัลที่มีมูลค่าจำพวก ทองคำ ของที่ระลึกที่มีมูลค่า เป็นต้น  ซึ่งผลประโยชน์กลุ่มนี้ในทางบัญชี จะต้องมีการประเมินภาระผูกพันผลประโยชน์พนักงานเพื่อตั้งสำรองทางบัญชี ตามมาตรฐานการบัญชีไทยฉบับที่ 19 (IAS19 – Employee Benefit) อย่างไรก็ตาม รูปแบบของการให้ผลประโยชน์ระยะยาวของกิจการก็มีการพัฒนาหรือปรับเปลี่ยน ให้สอดคล้องกับรูปแบบของธุกิจ วัตถุประสงค์ของการบริหารจัดการบุคลากร ทั้งในเรื่องของความคาดหวังต่อการปฎิบัติงาน หรือลักษณะของกลุ่มพนักงาน และบนพื้นฐานของความยากง่ายของการบริหารจัดการแผนผลประโยชน์นั้นๆ เป็นต้น ปัจจุบันบริษัทในตลาดหลักทรัพย์หลายแห่ง เริ่มให้ความสนใจการให้ผลประโยชน์พนักงานระยะยาวในรูปแบบที่เรียกว่า โครงการร่วมลงทุนระหว่างนายจ้างและลูกจ้าง  (EJIP: Employee Joint Investment Program) ซึ่งเป็นโครงการสำหรับพนักงาน ผู้บริหาร หรืออาจรวมถึงกรรมการของบริษัทที่จดทะเบียน (กรณีกรรมการจะต้องขออนุมัติจากที่ประชุมผู้ถือหุ้นด้วย)  โดยลักษณะโครงการจะอยุ่บนพื้นฐานของความสมัครใจ และเป็นการร่วมลงทุนระหว่างพนักงาน และบริษัท ในรูปแบบของการทยอยซื้อหุ้นของบริษัทที่พนักงานปฎิบัติงานอยู่จากตลาดหลักทรัพย์ อย่างสม่ำเสมอเป็นงวดๆ ตามวิธีการหรือรูปแบบที่ถูกกำหนดไว้ตั้งแต่เริ่มโครงการ ด้วยหลักการเฉลี่ยต้นทุน  (Dollar Cost Average)  ทั้งนี้ก็เพื่อสร้างแรงจูงใจให้พนักงานปฎิบัติงานให้กับองค์กรในระยะยาว และสร้างการมีส่วนร่วมในการเป็นเจ้าของกิจการ (Long-term Incentives) โดยผู้ที่เข้าร่วมโครงการจะได้ประโยชน์ในรูปเงินสมทบเพื่อซื้อหุ้นของบริษัท กำไรจากส่วนต่างของราคาหุ้นและเงินปันผล (ถ้ามี) ในด้านการบันทึกบัญชีสำหรับโครงการร่วมลงทุนระหว่างนายจ้างและลูกจ้าง (EJIP) นั้น ที่ผ่านมาบริษัทส่วนใหญ่ยังความความสับสนในทางปฎิบัติ จากความเข้าใจผิดที่ว่า เงินสมทบโครงการร่วมลงทุนมีลักษณะเหมือนกับการบันทึกบัญชีกรณีเงินสมทบกองทุนสำรองเลี้ยงชีพ ซึ่งบันทึกเงินสมทบเป็นค่าใช้จ่ายได้ตรงๆ แต่สิ่งที่แตกต่างกันก็คือ โครงการร่วมลงทุนนี้ เป็นการนำเงินไปลงทุนซื้อเฉพาะหุ้นของบริษัทเท่านั้น  (ผลประโยชน์ถูกอ้างอิงตามราคาหลักทรัพย์ของบริษัท) จึงเข้าข่ายการจ่ายผลประโยชน์โดยใช้หุ้นเป็นเกณฑ์ ซึ่งจะต้องนำแนวทางการบันทึกบัญชีตามมาตรฐานการรายงานทางการเงิน ฉบับที่ 2 เรื่อง การจ่ายโดยใช้หุ้นเป็นเกณฑ์ (TFRS2) มาถือปฎิบัติ หลักการของการบันทึกบัญชีโครงการร่วมลงทุน (EJIP) ภายใต้ TFRS2 พื้นฐานจะมีรูปแบบคือ Debit – Expense  และ Credit – Equity แต่ส่วนที่สำคัญจะต้องพิจารณากำหนดค่าใช้จ่ายให้สอดคล้องกับลักษณะและเงื่อนไขของแผนผลประโยชน์หรือโครงการนี้ โดยเริ่มนับตั้งแต่วันแรกของการเริ่มโครงการ จนถึงเวลาที่พนักงานจะได้สิทธิ์ขาดของผลประโยชน์ตามโครงการ (Vesting condition) นั้นๆ  หรืออธิบายได้ว่า จะต้องมีการเฉลี่ยค่าใช้จ่ายให้สอดคล้องตามสิทธิ์ที่พนักงานจะได้รับ ซึ่งกรณีเช่นนี้ ค่าใช้จ่ายในปีแรก ส่วนใหญ่จะมีมากกว่าปีหลังๆ (Front-End Load cost)   ขอยกกรณีตัวอย่างในการบันทึกบัญชีดังนี้ สมมติบริษัทมีโครงการเงินสมทบ (EJIP) โดยกำหนด […]